Wskaźniki skutecznego karmienia
Pierś jest pełnym mleka naczyniem, które nigdy nie jest zupełnie puste, choć trudno zmierzyć jego zawartość. Stąd pewnie tak wiele mam zadaje sobie pytanie: czy moje dziecko się najada? Gdyby pierś była przezroczysta i miała podziałkę – współczesna mama czułaby się pewna. A tu ocenę trzeba oprzeć na obserwacji. Nie bójcie się, Drogie mamy. Dacie radę! Proponuję nauczyć się kilku wskaźników, które w pierwszych 6 tygodniach życia świadczą o tym, że dziecko otrzymuje odpowiednią ilość pokarmu. Nazwałam je wskaźnikami skutecznego karmienia (WSK).
Dziecko najada się, jeśli:
7 jest karmione minimum 8 razy na dobę (łącznie z nocą), ma prawidłową pozycję przy piersi, prawidłowo chwyta i ssie pierś mocno;
7 jest aktywne przy piersi, słychać wyraźnie, częste, rytmiczne postękiwanie-połykanie, które trwa minimum 10 minut przy jednej piersi;
7 matka odczuwa mrowienie lub ucisk w piersi związany z wypływem mleka, piersi są pełniejsze przed niż po karmieniu;
7 dziecko jest aktywne, ma dobrze napięte mięśnie, zasypia po niektórych karmieniach, budzi się do karmienia,
7 moczy minimum 6 pieluch na dobę, a mocz jest jasny i bezwonny;
7 oddaje 3-4 papkowate stolce dziennie;
Ważna informacja dotycząca noworodków w pierwszych dwóch dobach: częstość karmień jest na ogół mniejsza, bo dziecko jest mało aktywne, zwłaszcza w 1. dobie; ilość zmoczonych pieluch jest niemiarodajna (może w ogóle ich nie być!), dziecko oddaje ciemny stolec (smółkę)
Dla pewności warto zawsze zważyć malucha (udać się do najbliższej Poradni D lub pożyczyć wagę niemowlęcą). Prawidłowy przyrost masy będzie zawsze wskaźnikiem najbardziej obiektywnym i rozstrzygającym wątpliwości. Trzeba pamiętać, że po urodzeniu dziecko „traci” masę. Najniższą masę osiąga na ogół w 3 dobie życia. W kolejnych dniach „nabiera ciała”. Swoją masę urodzeniową odzyskuje w ciągu dwóch tygodni. Nie należy ważyć dziecka zbyt często, po każdym karmieniu czy codziennie. Jeśli pojawiły się wątpliwości można zważyć dziecko raz na tydzień, ewentualnie raz na kilka dni.
W ostatnich latach Światowa Organizacja Zdrowia opracowała specjalne normy i siatki centylowe masy i wzrostu dla dzieci karmionych piersią. Pomiarów dokonano w 6 krajach świata (Brazylia, Ghana, Indie, Norwegia, Oman, USA) na populacji 8840 zdrowych dzieci, które były karmione wyłącznie piersią 4-6 miesięcy, a później matki rozszerzały dietę kontynuując karmienie piersią. Badacze zauważyli, że tempo wzrostu jest nieco inne niż w przypadku dzieci karmionych sztucznie. Ponieważ dzieci karmione piersią stanowią wzór wzrostu i rozwoju uważa się, że wszystkie dzieci powinny wzrastać w takim tempie. Z kolei matki, które karmią piersią, nie powinny stresować się patrząc na siatki centylowe zamieszczone w książeczkach zdrowia. Są one wykonane na podstawie danych zebranych od dzieci karmionych w różny sposób.
Co wynika z siatek WHO?
| 26 – 31 g/dobę 182 – 217 g/tydzień |
0 – 3 miesiące |
| 17 – 18 g/dobę 119 – 126 g/tydzień |
3 – 6 miesięcy |
| 12 – 13 g/dobę 84 – 91 g/tydzień |
6 – 9 miesięcy |
| 9 g/dobę >63 g/tydzień |
9 – 12 miesięcy |
To samo, czego na podstawie wieloletnich, własnych obserwacji uczyła dr Ruth Lawrance. Więc najbardziej bliskie siatkom WHO są podawane przez nią normy przyrostu masy:
Co jeszcze wiadomo?
Wiadomo, że dzieci rosną na długość i nabierają ciężaru ciała. Rośnie im główka i powiększa się klatka piersiowa. Wzrost we wszystkich wymiarach powinien być miarę proporcjonalny. W ciągu pierwszych 6 miesięcy niemowlę rośnie na długość średnio 2,5 cm/miesiąc, a obwód główki powiększa się średnio 1,27 cm/miesiąc. W drugim półroczu tempo spada odpowiednio do 1,27 cm/miesiąc i 0,64 mm/miesiąc.
Niemowlęta podwajają masę urodzeniową w 5-6 miesiącu. Po roku są dłuższe o 50%.
Uwagi techniczne
Noworodka i niemowlę należy ważyć bez ubrania i bez pieluszki. Najlepiej o jednej porze dnia, jeśli porównuje się wyniki sprzed kilku dni. W przypadku noworodka przybór masy należy liczyć od najniższej masy spadkowej (nie urodzeniowej!). Znajdziecie ją, Drogie Mamy, wpisaną do książeczki zdrowia jako „najniższa masa w dobie…”. W przypadku starszego niemowlaka należy poszukać innej znanej wartości, np. masy zaznaczonej w książeczce podczas wizyty w Poradni D. To ją trzeba odjąć od otrzymanego wyniku ważenia. Następnie podzielić przez ilość dni lub tygodni, które upłynęły od dnia „najniższej” lub „innej, znanej” masy. Wynik trzeba porównać z powyższą tabelą lub zaznaczyć na własnej siatce centylowej. Zaznaczając regularnie masę na siatce – powstanie krzywa wzrostu. Jej przebieg powinien być zgodny z jedną z krzywych naniesionych na siatce. Siatki można ściągnąć na stronach:
Można też korzystać z aplikacji na iPhone lub smartphone. Te aplikacje same liczą i pokazują wykresy na siatkach. Np. Baby Care, Baby Care Master i inne
Fragment pochodzi z książki „Warto karmić piersią”
Filmy instruktażowe wykorzystano za zgodą wydawnictwa Medycyna Praktyczna, Kraków. www.pediatria.mp.pl